Brama św. Honoraty
Brama św. Honoraty prowadzi na Stare Powązki. Na cmentarz można dostać się kilkoma bramami, jednak najciekawsza i najbardziej charakterystyczna jest brama główna nr II – Brama św. Honoraty. Nie jest zwykłą cmentarną furtką, ale bramą przypominającą wejście do starożytnej budowli zbudowanej z kamiennych bloków. Ozdobionych z lewej strony rzeźbą rzymskiego legionisty, natomiast z prawej wieńcem pogrzebowym.
Jednak to nie tylko brama! To również dzieło sztuki.
“Ku czci zgasłej małżonki śp. Honoraty ze Zwolińskich Mieczysławowej Landsbergowej tę bramę wzniósł i M. Warszawie ofiarował w czerwcu 1915 r. w smutku pozostały – mąż.”
inskrypcja na Bramie św. Honoraty
Powyższa inskrypcja, którą znajdziemy po wewnętrznej stronie bramy sugeruje, że wystawiono ją na pamiątkę, zmarłej Honoraty Landsbergowej. Wystawiona przez małżonka p. Mieczysława brama, wskazuje, że parę łączyła szczególna więź. Pani Honorata zmarła 25.01.1915 r, została pochowana w katakumbach, a bramę wystawiono już w czerwcu. Projektantem tego dzieła sztuki był jeden z najsłynniejszych ówczesnych rzeźbiarzy Leopold Wasilkowski – twórca również wielu pomników nagrobnych. Wykonanie bramy powierzono firmie kamieniarskiej Jana Rudnickiego.
Mieczysław Landsberg – lekarz z wykształcenia, ufundował przepiękną bramę na Cmentarzu Stare Powązki = brama nr II. Wiemy, że poza tym, że z zamiłowaniem wykonywał swój zawód to również, zajmował się działalnością dobroczynną. Z Honoratą nie mieli dzieci, ale łączyła ich piękna miłość. Na epitafium śp. Honoraty napisał: “szlachetnej żonie, serdecznej przyjaciółce, prawej Polce” – “zrozpaczony mąż”. Zmarł nieco później po swej małżonce – 1.07.1916 r. Również spoczął w katakumbach Starych Powązek.
Dekoracja
Z lewej strony bramy św. Honoraty, na postumencie umieszczono rycerza, upodobnionego do rzymskiego legionisty, który uzbrojony jest w boskie emblematy. Prawą stronę bramy ozdabia wieniec pogrzebowy ze wstęgą.
Rycerz stoi w pozycji jakby strzegącej wejścia, z ręką wyprostowaną i wyciągniętą, trzymającą ogromny miecz w kształcie krzyża z symbolem IHS na rękojeści. Ubrany jest w rzymski hełm, z charakterystycznym pióropuszem, rzymską togę i płaszcz, którego rękaw od wyciągniętej ręki zwisa sięgając ziemi. W drugiej ręce trzyma dużą tarczę, w kształcie wieka od trumny. Na środku tarczy wyrzeźbiono koronę cierniową z wpisanym w środek okiem opatrzności Bożej – znakiem boskiej wszechmocy. W dolnej części tarczy umieszczono trzy gwoździe – symbole męki Pańskiej.
Bardzo wymownym elementem rzeźby jest wąż, którego ciało oplata miecz, a głowa zwisa z postumentu na którym stoi legionista, co oznacza, że wąż został pokonany, a jego pozostała część ciała zsuwa się po mieczu. Jest to symbol zwycięstwa dobra nad złem, czyli zwycięstwa boskiego rycerza nad grzechem.
Prawy filar jest znacznie skromniejszy. Na górze zamieszczono okrągły wieniec pogrzebowy z wpisanymi weń literami symbolizującymi pokój i Chrystusa, czyli literą P przekreśloną znakiem X w jej środkowej części. Natomiast od wieńca aż po dół filaru zwisa szeroka wstęga pogrzebowa.
Odrzwia wykonane są z metalowych prętów połączonych ze sobą ażurowymi elementami dekoracji, w centralnej części obu skrzydeł zamieszczono czarne, metalowe elementy w kształcie zniczy, lamek oliwnych.