Egiptomania
Egiptomania
Egiptomania to nic innego jak fascynacja sztuką starożytnego Egiptu, która zapoczątkowana została pierwszymi badaniami archeologicznymi właśnie w Kraju Faraonów.
Początki fascynacji sztuką starożytnego Egiptu przypisuje się Napoleonowi, gdy ten, w 1798 r. zorganizował wielką wyprawę wojenną. Celem miał być podbój Egiptu. Zabierając ze sobą ok. 35 000 armię i ok. 160/170 naukowców wyruszono przez Morze Śródziemne do Afryki. Już po kilku dniach od dotarcia do brzegów 2.07 zdobyto Aleksandrię i przez pustynię ruszono w kierunku Kairu. Najsłynniejszą bitwę pod piramidami stoczono 21.07.1798r. Wojska francuski walcząc z Mamelukami pokonały rdzenną armię. Naukowcy mieli za zadanie opisać sztukę i kulturę Egiptu. Również osły, jako zwierzęta pociągowe były niezbędne podczas wyprawy. Chciano ich uchronić przed walkami, i jak głosi anegdota, generał Maximilien Caffarelli wypowiedział słynne słowa: „Uczeni i osły do środka!”. Niestety żołnierze, zaczęli nazywać naukowców po prostu “osłami” 🙂 Po bitwie starty Francuzów wynosiły ok. 120 żołnierzy zabitych, a po stronie Mameluków poległo ok. 6 000. Napoleon zdobywa Kair.
Podczas wyprawy stworzono liczne dokumenty opisujące świat starożytny. Ponoć sam Napoleon spędził jedną noc w piramidzie, ale później nigdy o tym nie opowiadał. Zabrane informacje skatalogowano i opublikowano w 12-tomowym dziele pt. “Description de l‚ Egypte” w latach 1809- 1822. W kolejnych latach kolejne państwa zaczęły organizować swoje wyprawy naukowe. Sprowadzano liczne starożytności do Europy.
Egiptomania na cmentarzu
W związku z tym, że sztuka starożytnego Egiptu kojarzy się przede wszystkim ze śmiercią, dlatego też jej motywy zaczęły być popularne właśnie na Cmentarzach. W Warszawie na Starych Powązkach budowano groby w kształcie mastab (ściętego ostrosłupa), albo z elementami charakterystycznymi dla sztuki egipskiej. Przykładami takich grobowców są między innymi:
- grób Ignacego Blumera – ozdobiony kolumną z kwiatem lotosu – wykorzystywanych w rytuałach pogrzebowych i ofiarnych, a także uskrzydloną tarczą słoneczną, jako symbol boga Ra
- nagrobek Rodziny Przygockich – gdzie wyrzeźbieni Egipcjanie jakby strzegą płyty epitafijnej
- grobowiec pisarza Gustawa Kamieńskiego – w kształcie mastaby, gdzie odnajdziemy kwiaty lotosu, uskrzydloną tarczę słoneczną nad wejściem, wokół drzwi 6 harfistów – harfę uważano za symbol bożej harmonii, a także 2 ptaki trzymające egipski krzyż Ankh – symbolizujący klucz otwierający bramy do świata zmarłych.
- grób lekarza Teodora Dunina – również w kształcie mastaby, z dyskiem solarnym (uskrzydlona tarcza)
Egiptomiania jako moda na nagrobki inspirowane sztuką starożytnego Egiptu to tylko jeden z styli pojawiających się na Cmentarzu. Osobno pojawiały się nagrobki żeliwne, gdy wynaleziono żeliwo, nagrobki przyozdobione rzeźbami figuralnymi, pomniki upamiętniające zawód wykonywany przez osobę zmarłą, czy np. pomniki inspirowane stylem wiejskim.